wielkie dzięki Kapu za podpowiedź.

zrobiłem tak:
jak wspomniałem, miałem już wcześniej zainstalowanego adobe flasha w wersji 10, tak więc krok związany z jego z instalacją pominąłem :) poszperałem za tym czymś co opisałeś jako "SWF plugin for Firefox" w Synapticu, wpisując w wyszukiwarkę SWF ...

mam w dodatkach (zakładka Wtyczki) dwa shockwave flashe - wersję 9 i 10. test filmu na youtube daje dziwny efekt - gdy wyłączę wersję 9, filmów nie widzę, a gdy włączę - normalnie je odtwarzam (przełączanie "dziesiątki" nie generuje żadnych zmian). w wielu miejscach na sieci mam szary kwadrat z ...