kubuntu >16.04, panel IP, "eye strain"

[hope_1]

Cześć,

borykam się (najprawdopodobniej) z problemem jak tutaj -> https://www.reddit.com/r/Monitors/comme ... in_tn_not/. Jestem astygmatykiem i od lat też używam thinkpadów z panelami IPS. W tej chwili posiadam thinkpada x260 z matrycą IPS 720P i pracuje mi się na nim całkiem swobodnie ( tu maly haczyk o którym później).
W tej chwili przesiadam się na T490 IPS 1920x1080 i jest tragedia - po ok. 30 min ból głowy, zmęczenie oczu, nie da się pracować. Co to ma wspólnego z Kubuntu ? Otóż na wspominanym x260 wszystko jest w porządku dla moich oczu dopóki siedzę na Kubuntu 16.04 LTS1, wszystko co wyszło później powoduje zmęczenie i ból głowy. Przez dłuższy czas myślałem, że to problem tej konkretnej sztuki, więc siedziałem na tym systemie tak długo jak się da.
Niemniej z zachwytem na T490 zacząłem od instalacji 20.04 i tragedia. Weekendowa walka z wszelakimi ustawieniami skończona failem - sama diagnoza jest ogromnie trudna, bo jak oczy cierpią to z pół dnia dochodzą do siebie i dopiero wtedy można stwierdzić, że kolejne próby przynoszą efekt.
Zrobiłem migrację systemu kubuntu16.04 z x260 na nowy laptop i jest w porządku - oczywiście ten system jest mocno stary i połowa rzeczy z tym sprzętem nie działa.

i teraz... ? Co się zmieniło z X'ami na przestrzeni 16.04 LTS1 a wyższymi, że mam efekt j/w? Jak to ewentualnie sprawdzać i co porównywać (xrandr wygląda tak samo).

[jacekalex]

Musisz zdiagnozować, czy problemem jest za duży kontrast, jasność, nadmiar niebieskiego czy odświeżanie, czy co innego.
Parametry możesz zmieniać programem xrandr i masą pomocniczych aplikacji, ale musisz najpierw zdiagnozować problem.
Najlepiej byłoby poszukać dla tego modelu lapka profilu ICC definiującego kolory pod konkretny wyświetlacz.

Wczytanie profilu ICC z terminala?
np:

Kod: Zaznacz cały

/usr/bin/xcalib  $HOME/.ICC/lg_IPS235_manuf.ICM 

PS
Cała korekta monitora u mnie:

Kod: Zaznacz cały

/usr/bin/xcalib  $HOME/.ICC/lg_IPS235_manuf.ICM || true
/usr/bin/xgamma -gamma 0.8 || true

xcalib ładnie ustawia profil ICC, ale za dużą jasność, redukcja gamma o 20% robi resztę.


Pozdro

[hope_1]

Sprawy takie jak " kontrast, jasność, nadmiar niebieskiego czy odświeżanie" badałem i regulacja tymi parametrami niewiele pomaga. Jest też tak jak wspominałem - zmęczenie oczu powoduje to, że muszą odpocząć, żeby weryfikować nowe ustawienie. To jest okropnie frustrujące.

Sprawdzę profile o których wspomniasz chociaż zastanawiam się, gdzie tego szukać. Raczej będą potrzebował modelu matrycy niż samego laptopa, a to informacja raczej nie do pozyskania wprost.

Zastanawiałem się... skoro na kubuntu 16.04 jest okej to czy nie dałoby się tych ustawień zrzucić, porównać i zainicjować w nowszych wersjach kubuntu ?

[czesioo]

borykam się (najprawdopodobniej) z problemem .... Jestem astygmatykiem i od lat też używam thinkpadów z panelami IPS. ...
W tej chwili przesiadam się na T490 IPS 1920x1080 i jest tragedia - po ok. 30 min ból głowy, zmęczenie oczu, nie da się pracować. ...

Też mam astygmatyzm.
Mialem identyczny problem gdy się przesiadlem z Toshiba Tecra S2 1024x768 pikseli z przyjazną matrycą na Lenovo - po ok. 30 min ból głowy, zmęczenie oczu, nie da się pracować. ...
Mi głównie przeszkadzały inne proporcje ekranu i fizycznie mniejsze piksele. Zmiana grubo rysowanej czcionki na czcionkę o cieniowanych krawędziach.
Po latach jak za dlugo posiedzę nadal mam wieczorem piekące oczy i piasek w oczach po przebudzeniu.
Na TTS2 przez wiele godzin mogłem pisać opracowania lub tłumaczyć. Dobrze że jako emeryt już nie muszę tyle tego robić na drobno dzierganych czcionkach Lenovo.

[hope_1]

Wczoraj próbowalem z ustawieniami pod mój panel IPS. Odrobinę wydaje się lepiej ale ideału nie ma. Spróbowałem też zwykłego ubuntu 20.04 i odziwo tu jest lepiej niż na odpowiedniku z KDE. Potem zapodałem KDENeon i też wyraźnie lepiej. Niemniej jednak najswobodniej moje oczy czują się na x260 z kubuntu 16.04 LTS1. Nie mam pojęcia dlaczego i to mnie frustruje - mam wrażenie, że da się naprawić ten problem jakimiś ustawieniami pod X'y.

[Xue-buntu]

Cześć
Być może znam rozwiązanie problemu z bólem oczu, ale od razu zaznaczę, że jeszcze nie próbowałem tego zastosować w moim laptopie. Ale najpierw "krótki" wstęp .

Najtaniej i najprościej dla producenta laptopa jest zastosować modulację PWM, czyli włącz/wyłącz, ponieważ budowa układu zasilającego podświetlenie jest bardzo prosta - wystarczy do tego jeden tranzystor. Tranzystor naprzemiennie zezwala na przepływ prądu lub go blokuje, przez co diody składające się na podświetlenie świecą lub są wyłączone. Nie ma stanów pośrednich - dioda albo świeci z pełną mocą, albo jest całkowicie zgaszona. Ponieważ dzieje się to setki lub tysiące razy na sekundę, nie jesteśmy w stanie zobaczyć pojedynczych mignięć. Jak siedząc w ciemnym pokoju zaświecisz światło, to oczy bolą, a tutaj dzieje się to bardzo często. Zdrowszy rodzaj podświetlenia pozwala regulować jasność podświetlenia zmieniając natężenie prądu dostarczanego do matrycy, czyli od 0 do maksymalnej wartości - nic nie miga. Czasami można spotkać regulację "hybrydową" - zmniejszając podświetlenie najpierw jest regulacja ciągła, a poniżej pewnej jasności podświetlenia PWM - akurat wtedy, gdy się używa komputera po ciemku. Prócz rodzaju podświetlenia pewnie też inne rzeczy wpływają na komfort użytkowania.

Gdy kupowałem mojego laptopa, nie wiedziałem jeszcze, że jest kilka sposobów regulacji jasności ekranu. Później, gdy szukałem sprzętu dla innych osób, zauważyłem, że producenci wstawiają do tego samego laptopa wiele rożnych matryc, nawet od różnych producentów. Np. model z samodzielną kartą graficzną może mieć inną matrycę niż ten z zintegrowaną (chociaż ten sam typ i rozdzielczość). Najciekawsze jest to, że niektóre z nich mają podświetlenie PWM, a inne to "zdrowe". Zazwyczaj matryce firmy AU Optronics należą do tych "zdrowych", ale to nie jest reguła. Najlepiej jest przed zakupem sprawdzić np. na Notebookcheck, czy dana wersja laptopa ma podświetlenie matrycy typu PWM - teraz sprawdzają to nawet w telefonach . Można też wpisać w wyszukiwarce hasło "laptop pwm ranking" i pojawi się cała lista stron, na których można to sprawdzić. Ewentualnie test "ołówkowy" - szybko machać ołówkiem przed ekranem (koniecznie zmniejszona jasność) i nagrywać to aparatem/telefonem. Jeśli będą stopklatki, jest PWM.

A teraz możliwe rozwiązanie: zabawa z prockiem
Gdy w końcu dowiedziałem się, że mój laptop ma "złe" podświetlenie, szukałem sposobu na częściowe zażegnanie problemu - zwiększenie częstotliwości przełączania podświetlenia. Podobno wystarczy zainstalować intel-gpu-tools i wpisać wartość do odpowiedniego rejestru (jest nawet kalkulator wartości). Nie próbowałem tego, ponieważ jest ryzyko, że diody się szybciej zużyją (maksymalna jasność ekranu zmniejsza się w czasie użytkowania) lub być może coś uszkodzę. Częstotliwości nie da się zwiększać w nieskończoność, 10x wartość oryginalna może być nieosiągalne.
Być może stosując to narzędzie da się sprawdzić, czy między dystrybucjami są jakieś różnice w częstotliwości podświetlenia - w sumie to byłby ciekawy test. Na tę chwilę nie jestem w stanie podać kolejnych czynności krok po kroku. Na razie nie mam dość czasu, żeby to na spokojnie przerobić.

Edit:
To może jednak nie jest sprawa PWM? Jeśli masz tego T490 lub tego, a X260 tego, to X260 ma znacznie niższą częstotliwość PWM, powinien być bardziej uciążliwy. Mimo to spróbuję ze swoim, w bezpieczną stronę - zmniejszę częstotliwość i zobaczę przynajmniej, czy to narzędzie działa.

Co do kalibracji wyświetlacza, spróbuj zmniejszyć gammę dla samego niebieskiego, a reszta na 1 - stosowałem to do niedawna u mnie (jeszcze na Windowsie). Obraz był leciutko żółty, ale pomagało.

[hope_1]

Dzięki za wyczerpującą odpowiedź - fajnie, gdyby udało się jakoś doprowadzić temat do końca. Na temat PWM trochę się naczytałem i zastanawiałem się "czy to jest właśnie to". Nie wiem, ale skoro pojawił się ten wątek i w dodatku okazuje się, że można tym trochę posterować to a nuż się uda.
No to może garść dodatkowych informacji :

X260 (product: 20F5003HPB (LENOVO_MT_20F5_BU_Think_FM_ThinkPad X260)) :

Kod: Zaznacz cały

x260:~# lshw -C display
  *-display              
       description: VGA compatible controller
       product: Skylake GT2 [HD Graphics 520]
       vendor: Intel Corporation
       physical id: 2
       bus info: pci@0000:00:02.0
       version: 07
       width: 64 bits
       clock: 33MHz                                                                                                                                                    
       capabilities: pciexpress msi pm vga_controller bus_master cap_list rom                                                                                          
       configuration: driver=i915_bpo latency=0                                                                                                                        
       resources: irq:126 memory:f0000000-f0ffffff memory:e0000000-efffffff ioport:e000(size=64)


root@x260:~# glxinfo | grep OpenGL
OpenGL vendor string: Intel Open Source Technology Center
OpenGL renderer string: Mesa DRI Intel(R) HD Graphics 520 (Skylake GT2)
OpenGL core profile version string: 4.5 (Core Profile) Mesa 18.0.5
OpenGL core profile shading language version string: 4.50
OpenGL core profile context flags: (none)
OpenGL core profile profile mask: core profile
OpenGL core profile extensions:
OpenGL version string: 3.0 Mesa 18.0.5
OpenGL shading language version string: 1.30
OpenGL context flags: (none)
OpenGL extensions:
OpenGL ES profile version string: OpenGL ES 3.2 Mesa 18.0.5
OpenGL ES profile shading language version string: OpenGL ES GLSL ES 3.20
OpenGL ES profile extensions:

root@x260:~# intel_reg read 0xC8254
                                    (0x000c8254): 0x035402d6 (freq 852, cycle 726)

T490 (20N2006EPB):

Kod: Zaznacz cały

bliss@t490:~$ lshw -C display
WARNING: you should run this program as super-user.
  *-display                
       description: VGA compatible controller
       product: Intel Corporation
       vendor: Intel Corporation
       physical id: 2
       bus info: pci@0000:00:02.0
       version: 02
       width: 64 bits
       clock: 33MHz
       capabilities: vga_controller bus_master cap_list rom
       configuration: driver=i915 latency=0
       resources: irq:158 memory:d7000000-d7ffffff memory:b0000000-bfffffff ioport:3000(size=64) memory:c0000-dffff
WARNING: output may be incomplete or inaccurate, you should run this program as super-user.


root@t490:~# glxinfo | grep OpenGL
OpenGL vendor string: Intel Open Source Technology Center
OpenGL renderer string: Mesa DRI Intel(R) UHD Graphics 620 (WHL GT2)
OpenGL core profile version string: 4.6 (Core Profile) Mesa 20.0.8
OpenGL core profile shading language version string: 4.60
OpenGL core profile context flags: (none)
OpenGL core profile profile mask: core profile
OpenGL core profile extensions:
OpenGL version string: 3.0 Mesa 20.0.8
OpenGL shading language version string: 1.30
OpenGL context flags: (none)
OpenGL extensions:
OpenGL ES profile version string: OpenGL ES 3.2 Mesa 20.0.8
OpenGL ES profile shading language version string: OpenGL ES GLSL ES 3.20
OpenGL ES profile extensions:

root@t490:~# intel_reg read 0xC8254
Warning: register spec not found in '/usr/share/intel-gpu-tools/registers'. Using builtin register spec.
                  BLC_PWM_PCH_CTL2 (0x000c8254): 0x00005eb2 (freq 0, cycle 24242)

Zgodnie z artykułem, który podałeś klik chcąc zdublować częstotliwość powinienem podzielić wartość starszych bitów zwróconej wartości przez 2, ale jak widzisz mam tam 0. Próbowałem ustawić wartość identyczną jak dla x260, ale ekran gaśnie (co jakiś czas mignie). Dalej...próbowałem podbijać tą wartość o 1 co powodowało przyciemnianie mojego ekranu, ale zero poprawy dla komfortu oczu, Co ciekawe wpisanie wartości pierwotnie uzyskanej gasi ekran i potrzebny jest reset.
Masz pomysły jak z tym jeszcze pokombinować?

Co do różnorodności matryc w tym samym modelu to masz rację - kilk (trzeba wyklikać filtr LCD Panels). Bez rozbierania laptopów raczej nie da się sprawdzić co masz w środku.

[Xue-buntu]

Witam
U mnie

Kod: Zaznacz cały

pkexec intel_reg read 0xC8254

dało przy pełnej jasności ekranu

Kod: Zaznacz cały

BLC_PWM_PCH_CTL2 (0x000c8254): 0x12ba12ba (freq 4794, cycle 4794)

czyli wypełnienie sygnału 4794/4794. "freq" to nie jest częstotliwość, tylko dzielnik. Małe przypomnienie - "pkexec" to sposób na uruchomienie root'a innego użytkownika, gdy się jest na koncie bez sudo.

Wygląda na to, że wykonanie polecenia

Kod: Zaznacz cały

intel_reg read 0xC8254

nie zwraca poprawnego wyniku w przypadku grafiki UHD 620 (Whiskey Lake, Core 8th gen.). Chyba zmieniło się przeznaczenie rejestru 0xC8254. Ubuntu 16.04 nie mogło jeszcze zawierać wsparcia dla tej grafiki, więc może jest jakiś tryb "awaryjny", tylko skąd biorą się domyślne wartości? Nie pomyślałem, żeby sprawdzić to wcześniej, ale najnowsza wersja intel-gpu-tools jest jeszcze sprzed premiery tych procesorów, a chyba dosyć sporo się przez ten czas zmieniło. Na stronie (klik) są podręczniki Intela dla programistów, ale niestety nie ma tam nic o rejestrach platformy Whiskey Lake. Bez znajomości przeznaczenia poszczególnych rejestrów szukamy igły w stogu siana. Poszukam tego w podręcznikach dla procesorów Ice Lake, one chyba są kompletne. Jak już uda mi się określić, co jest od czego, to zrobimy test z odczytem kilku rejestrów na starym i nowym Ubuntu przy różnych jasnościach ekranu. Może się okazać, że rejestry się pokrywają. Póki co lepiej nic do nich nie wpisuj


Co do sprawdzania modelu matrycy, to można znaleźć nazwę producenta i jakieś oznaczenia (wzięte stąd). Prawdopodobnie w nowszych ThinkPadach wyświetlacz jest na eDP, więc możesz najpierw tam zerknąć. Z poziomu menedżera plików i programu do edycji tekstu może nie udać się odczytać zawartości poszczególnych plików, jak się zorientowałem, to używałem cat w terminalu.

[hope_1]

No to tak :

x260 :

Kod: Zaznacz cały

ASCII string: InfoVision
ASCII string: M125NWR3

i test tej matrycy jest tutaj : https://www.notebookcheck.net/Lenovo-Th ... 003.0.html (Screen flickering / PWM detected 220 Hz ≤ 90 % brightness setting)


t490 :

Kod: Zaznacz cały

ASCII string: BOE
ASCII string: NV140FHM-N48

test tej matrycy : https://www.notebookcheck.net/Lenovo-Th ... 279.0.html
(Screen flickering / PWM detected 1250 Hz ≤ 99 % brightness setting)

No i teraz tak... x260 zawsze ustawiam jasno, więc istnieje szansa, że przy t490 ten zabieg nie działa bo tam występuje zawsze.

[Xue-buntu]

Spróbujemy tego i owego, a nuż na coś trafimy. Czy w T490 czcionki i inne elementy wyglądają na mniejsze? Może skalowanie nie jest dopasowane i musisz bardziej wytężać wzrok. U mnie jest 15,6" i 1366x768, więc wszystko jest odpowiednich rozmiarów, ale na 14,1" i 1920x1080 pewnie jest gorzej. Jeśli tu leży przyczyna, to można to zrobić na 2 sposoby: zmniejszyć rozdzielczość ekranu w ustawieniach (może być brzydko) lub zwiększyć skalowanie elementów. Pierwsza opcja jest łatwiejsza, na moim lapku miałem przez chwilę 1024x576, nie polecam nikomu . Na Xfce dostępne jest skalowanie 100% i 200%, a więc do niczego... Może w KDE będzie się dało to zrobić płynnie.

Kolejna próba - kolory. Pogubiłem się w tym wszystkim - jedni piszą, że PWM zły, inni, że niebieski zły. Więc spróbujmy ograniczyć niebieski kolor. Najpierw przywróć gammę 1 dla wszystkich kolorów:

Kod: Zaznacz cały

xgamma -gamma 1.0

Potem zmniejsz gammę dla samego niebieskiego, póki ekran nie zrobi się zbyt żółty (u mnie przy 0.85 zaczyna robić się "kremowo" ):

Kod: Zaznacz cały

xgamma -bgamma 0.9

Co do PWM, to trzeba odczytać kilka rejestrów: 48254h-48257h (identyczne dla Skylake i Ice Lake, a więc powinny być też dla pośredniego Whiskey Lake), najlepiej w kolejności malejącej i przy kilku wartościach podświetlenia. Jeśli to nie problem, na starym i nowym Kubuntu . Jeśli to jest to, to będziemy kombinować dalej.

[Xue-buntu]

Zauważyłem, że zmiany wprowadzone przez polecenie xgamma działają tylko do wylogowania/wyłączenia komputera. W KDE są dedykowane narzędzia dokalibracji kolorów - link, dlatego nie powinno się tam używać xgamma. W Xfce, które nie ma takich bajerów - jak najbardziej.

[hope_1]

ostatecznie udało mi się załatwić z lenovo wymianę matrycy na N140HCA-EAC w której PWMa nie ma :

https://www.notebookcheck.net/Lenovo-Th ... 130.0.html


jest o niebo lepiej

[Xue-buntu]

ostatecznie udało mi się załatwić z lenovo wymianę matrycy na N140HCA-EAC w której PWMa nie ma :

https://www.notebookcheck.net/Lenovo-Th ... 130.0.html


jest o niebo lepiej

"Gorsze" jest nieraz dużo lepsze

Odsyłałeś im laptopa czy dostałeś matrycę do ręki?

[hope_1]

Skorzystałem z on-site. Szczerze powiedziawszy jestem ogromnie miło zaskoczony, że tak podeszli do tematu mojej patologii wzrocznej. Widać też, że mają inne podejście do biznesowych klientów.